Dân tộc học đại cương

Giáo trình Dân tộc học đại cương trình bày đầy đủ những nội dung cơ bản của bộ môn Dân tộc học từ đối tượng, nhiệm vụ, lịch sử hình thành đến các tiêu chí để xác định tộc người và loại hình cộng đồng người, từ các vấn đề chung của xã hội nguyên thủy, các hình thái tôn giáo sơ khai đến một số vấn đề cụ thể của Việt Nam.

Dân tộc học đại cương

Lê Sỹ Giáo (Ch.b)

Giáo dục Việt Nam

2015

Tóm tắt

Dân tộc học là một ngành học chuyên nghiên cứu về đời sống con người và các tộc người từ nguồn gốc đến cấu tạo, thành phần , tộc người; từ các đặc trưng sinh hoạt văn hóa đến mối quan hệ giữa các tộc người, từ truyền thống đến hiện đại và nghiên cứu những vấn đề đặt ra trong tương lai.

Dân tộc học (tiếng Hy Lạp ἔθνος, nghĩa là “người, dân tộc, chủng tộc) là một nhánh của nhân loại học trong đó so sánh và phân tích nguồn gốc, sự phân bố, công nghệ, tôn giáo, ngôn ngữ và cấu trúc xã hội của những nhóm dân tộc, sắc tộc của nhân loại. Nếu so với dân tộc ký, một nghiên cứu những nhóm người riêng lẻ thông qua liên hệ trực tiếp với văn hóa, dân tộc học thu lượm nghiên cứu mà các nhà dân tộc ký biên soạn, sau đó so sánh và đối chiếu những nền văn hóa khác nhau. Thuật ngữ dân tộc học được Adam Franz Kollár giới thiệu và định nghĩa trong cuốn Historiae ivrisqve pvblici Regni Vngariae amoenitates xuất bản ở Viên năm 1783. Sự quan tâm của Kollár về tính đa dạng văn hóa và ngôn ngữ được khơi dậy tại quê hương ông, Vương quốc Hungary, một vùng đất đa ngôn ngữ, cũng như về nguồn gốc của ông liên quan tới những người Slovak, ông bắt đầu có sự quan tâm tới vấn đề này sau khi Đế chế Ottoman rút quân khỏi vùng Balkan xa xôi.

Mục tiêu nghiên cứu của dân tộc học bao gồm việc tái dựng lại lịch sử nhân loại, đưa ra giải thích về những sự bất biến văn hóa, ví dụ như việc cấm kỵ loạn luân và thay đổi văn hóa, làm sáng tỏ sự khái quát hóa về bản chất con người, một khái niệm đã bị chỉ trích bởi rất nhiều nhà triết học từ thế kỷ 19 như Hegel, Marx.

Ở vài nơi trên thế giới, dân tộc học đã phát triển theo những hướng độc lập về điều tra và học thuyết sư phạm, với nhân loại học văn hóa trở nên phổ biến ở Mỹ và nhân loại học xã hội ở Anh. Sự khác biệt giữa ba thuật ngữ này ngày càng trở nên mơ hồ. Dân tộc học đã được coi là một nghành hàn lâm ở châu Âu từ thế kỷ 18 và được nhận thức như là một nghiên cứu so sánh về những nhóm con người.

Sách gồm có các phần như sau:

1. Những vấn đề chung

2. Các chủng tộc trên thế giới

3. Các ngữ hệ trên thế giới

4. Các tiêu chí và các loại hình cộng đồng tộc người

5. Một số vấn đề cơ bản của xã hội nguyên thủy

6. Các hình thái tôn giáo sơ khai