Tăng cường năng lực khai thác cơ sở dữ liệu trực tuyến phục vụ bạn đọc tại Thư viện Đại học Công nghiệp Hà Nội

Sáng ngày 14 tháng 3 năm 2025, Thư viện Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN) phối hợp cùng Công ty Cổ phần Công nghệ và Thông tin Tư liệu Việt (MDATA) tổ chức chương trình tập huấn chuyên đề “Khai thác và sử dụng Cơ sở dữ liệu trực tuyến” nhằm nâng cao kỹ năng và năng lực khai thác thông tin cho đội ngũ cán bộ viên chức thuộc Trung tâm Thông tin - Thư viện. Sự kiện có sự tham dự và chỉ đạo trực tiếp của Tiến sĩ Ngô Đức Vĩnh, Giám đốc Trung tâm, cùng toàn thể cán bộ viên chức đang công tác tại Trung tâm.

Trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số, việc khai thác hiệu quả các cơ sở dữ liệu trực tuyến (CSDL) đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ nghiên cứu khoa học, giảng dạy và học tập. Đặc biệt, đối với các trường đại học có định hướng nghiên cứu ứng dụng và hội nhập quốc tế như ĐHCNHN, việc cập nhật và làm chủ các nguồn thông tin học thuật chuẩn quốc tế là một yêu cầu cấp thiết.

Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, Trung tâm Thông tin - Thư viện ĐHCNHN không ngừng chủ động triển khai các hoạt động đào tạo, tập huấn chuyên sâu cho đội ngũ cán bộ, đảm bảo năng lực hỗ trợ giảng viên, sinh viên và nhà nghiên cứu trong việc tiếp cận và khai thác tri thức toàn cầu. Chương trình tập huấn ngày 14/3/2025 là minh chứng rõ nét cho nỗ lực này, góp phần đưa hoạt động thư viện ngày càng tiệm cận với chuẩn mực quốc tế.

Chương trình tập huấn lần này được tổ chức theo mô hình kết hợp gồm hai hình thức trực tiếp và trực tuyến, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho toàn thể cán bộ viên chức Trung tâm tham gia đầy đủ. Đây là phương thức tổ chức phù hợp với xu thế số hóa và linh hoạt của các hoạt động đào tạo hiện đại.

Phát biểu chỉ đạo tại chương trình, Tiến sĩ Ngô Đức Vĩnh – Giám đốc Trung tâm Thông tin - Thư viện ĐHCNHN đã nhấn mạnh vai trò của các nguồn tài nguyên số trong chiến lược phát triển thư viện điện tử của nhà trường. Theo TS. Ngô Đức Vĩnh, trong bối cảnh mạng lưới thông tin toàn cầu ngày càng rộng mở, việc thành thạo các kỹ năng khai thác và sử dụng CSDL trực tuyến là yêu cầu không thể thiếu đối với cán bộ thư viện hiện đại. Đây không chỉ là công cụ hỗ trợ đắc lực cho công tác phục vụ người dùng tin trong và ngoài trường, mà còn góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu của đội ngũ cán bộ thư viện, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế trong lĩnh vực thông tin - thư viện.

Bên cạnh đó, TS. Ngô Đức Vĩnh cũng đề nghị cán bộ Trung tâm cần phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo trong việc ứng dụng các kỹ năng đã được tập huấn vào thực tiễn công việc, đặc biệt là trong việc tư vấn, hỗ trợ giảng viên, sinh viên khai thác tối ưu các nguồn tài nguyên số phục vụ cho học tập và nghiên cứu khoa học.

Tại chương trình, các chuyên gia đến từ Công ty MDATA đã giới thiệu và hướng dẫn chi tiết cách thức khai thác, sử dụng các nguồn CSDL lớn, bao gồm:

1. Cơ sở dữ liệu Tạp chí Điện tử chuyên ngành Dệt may - The Journal of The Textile Institute (Nhà xuất bản Taylor & Francis Group): Đây là nguồn tạp chí khoa học uy tín hàng đầu thế giới trong lĩnh vực Dệt may, cung cấp các công trình nghiên cứu mới nhất về công nghệ dệt, vật liệu, thiết kế thời trang và các xu hướng phát triển trong ngành công nghiệp dệt may toàn cầu. Việc khai thác hiệu quả CSDL này không chỉ hỗ trợ các giảng viên và sinh viên ngành Công nghệ Dệt may tại ĐHCNHN mà còn tạo tiền đề cho các dự án nghiên cứu và chuyển giao công nghệ ứng dụng thực tiễn. Đại diện Công ty MDATA đã trình bày chi tiết về đặc điểm, cấu trúc cũng như các chức năng tìm kiếm nâng cao của hệ thống tạp chí The Journal of the Textile Institute. Thông qua các ví dụ thực tế, chuyên gia đã hướng dẫn cán bộ thư viện cách khai thác sâu các bài báo, đề tài nghiên cứu theo chủ đề, từ khóa và bộ lọc nâng cao, giúp tiết kiệm thời gian và tối ưu hóa hiệu quả tìm kiếm.

2. Cơ sở dữ liệu Gale Ebooks chuyên ngành Kinh tế và 02 nguồn Tạp chí điện chuyên ngành Kinh tế và Kỹ thuật (Nhà xuất bản Gale): Đây là hệ thống CSDL đa ngành, cung cấp hàng ngàn đầu sách điện tử và tạp chí chuyên sâu, đặc biệt là trong hai lĩnh vực then chốt là Kinh tế và Kỹ thuật. Nội dung của CSDL Gale Ebooks và các tạp chí điện tử liên quan không chỉ đáp ứng nhu cầu tham khảo tài liệu học thuật chất lượng cao, mà còn hỗ trợ trực tiếp cho việc xây dựng chương trình đào tạo, thiết kế đề tài nghiên cứu cũng như nâng cao năng lực phân tích, tổng hợp thông tin cho giảng viên và sinh viên. Nội dung phần này tập trung vào việc làm quen với giao diện và cách sử dụng đa dạng các tiện ích mà CSDL Gale cung cấp. Đặc biệt, chuyên gia nhấn mạnh khả năng cá nhân hóa, trích xuất thông tin và liên kết dữ liệu của hệ thống Gale nhằm hỗ trợ người dùng trong việc quản lý và sắp xếp tài liệu tham khảo hiệu quả.

Ngoài ra, các cán bộ còn được thực hành trực tiếp các thao tác khai thác CSDL trong quá trình tập huấn. Việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành giúp các học viên nắm bắt nhanh chóng và vận dụng tốt các kiến thức đã học vào thực tiễn công việc.

Sau buổi tập huấn, hầu hết các cán bộ tham dự đều đánh giá cao tính thực tiễn, chuyên sâu của chương trình. Các kiến thức và kỹ năng được cung cấp không chỉ giúp cán bộ hiểu rõ về cơ cấu, nội dung và cách thức vận hành của các CSDL mà còn trang bị cho họ các phương pháp tìm kiếm và khai thác thông tin chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, nhiều cán bộ cũng bày tỏ sự kỳ vọng vào việc mở rộng đào tạo cho giảng viên và sinh viên trong tương lai gần, nhằm nhân rộng hiệu quả sử dụng các nguồn tài nguyên học thuật này trong toàn trường.

Chương trình tập huấn ngày 14/3/2025 là hoạt động thiết thực góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng thư viện điện tử hiện đại tại ĐHCNHN, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số toàn diện trong giáo dục đại học. Thông qua việc làm chủ các nguồn CSDL quốc tế, Trung tâm Thông tin - Thư viện sẽ tiếp tục đóng vai trò là cầu nối quan trọng, đưa tri thức toàn cầu đến gần hơn với giảng viên, sinh viên và nhà nghiên cứu của trường. Sự kiện này cũng cho thấy sự gắn kết chặt chẽ giữa ĐHCNHN và các đối tác chiến lược như MDATA trong nỗ lực nâng cao chất lượng dịch vụ thư viện và đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế trong hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học.