Hướng dẫn khai thác tài nguyên thư viện phục vụ học tập và nghiên cứu cho học viên lớp tiền nghiên cứu sinh Trường Ngoại ngữ - Du lịch

Sáng ngày 20/09/2024, tại Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Thạc sĩ Phan Quang Thịnh, Tổ trưởng Tổ Quản trị và Phát triển Tài nguyên số, Trung tâm Thông tin Thư viện đã có buổi hướng dẫn khai thác tài nguyên thư viện cho học viên lớp tiền nghiên cứu sinh Trường Ngoại ngữ - Du lịch. Sự kiện nhằm trang bị cho các học viên những kỹ năng cần thiết để khai thác hiệu quả tài nguyên thông tin phục vụ học tập và nghiên cứu khoa học.

Buổi hướng dẫn tập trung vào 5 nội dung chính, bao gồm: Giới thiệu tổng quan về thư viện; Cách tra cứu tài nguyên thư viện; Giới thiệu Bộ sưu tập nguồn tin truy cập mở, các nguồn tin Khoa học - Công nghệ trong nước và quốc tế; Dịch vụ hỗ trợ bạn đọc của Thư viện và một số công cụ AI, phần mềm hỗ trợ tìm kiếm, quản lý tài liệu.

Nội dung thứ nhất: Mở đầu buổi chia sẻ, ThS. Phan Quang Thịnh đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về cơ sở vật chất và hệ thống tài liệu của thư viện trường, đồng thời nhấn mạnh, thư viện hiện có một hệ thống tài liệu phong phú, đa dạng, bao gồm hàng trăm nghìn cuốn sách, tạp chí, luận án dưới dạng bản in và bản số. Hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, không gian học tập thoải mái, và các khu vực làm việc nhóm, không gian học mở đều được thiết kế tối ưu để hỗ trợ quá trình học tập, nghiên cứu. Các bạn học viên cũng giới thiệu Website Thư viện của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội (lic.haui.edu.vn) và trang Thư viện số (thuvienso.haui.edu.vn). Đây là những cổng thông tin quan trọng, giúp sinh viên và nghiên cứu sinh dễ dàng truy cập tìm kiếm tài liệu, thông tin và sử dụng các dịch vụ thư viện cung cấp.

Nội dung thứ hai của buổi hướng dẫn tập trung vào việc khai thác các công cụ tra cứu thông tin mà Thư viện cung cấp, hướng dẫn các học viên cách sử dụng hệ thống tra cứu hiện đại như OPAC (Online Public Access Catalog), trang Thư viện số (thuvienso.haui.edu.vn), cũng như ứng dụng Libol Bookworm - một công cụ quản lý mượn đọc và quản lý tài liệu số trên thiết bị di động.

OPAC (Hệ thống tìm kiếm tài liệu trực tuyến):Đây là công cụ cơ bản để nghiên cứu sinh có thể tra cứu nhanh chóng tài liệu có trong thư viện, từ sách, báo, tạp chí cho đến các tài liệu tham khảo chuyên sâu. Hệ thống này cho phép tìm kiếm theo tên tài liệu, tác giả, chủ đề hoặc mã tài liệu.

Thư viện số (thuvienso.haui.edu.vn): Thư viện số cung cấp truy cập vào hàng triệu tài liệu điện tử, bao gồm sách, tạp chí, bài báo khoa học và tài liệu nghiên cứu. Đặc biệt, thư viện số còn liên kết với hơn 100 trường đại học, cao đẳng trong nước và quốc tế, cung cấp hơn 1,7 triệu tài liệu từ trang tailieu.vn. Tính năng này cho phép nghiên cứu sinh tiếp cận thông tin từ nhiều nguồn, phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu đa ngành.

Ứng dụng Libol Bookworm: Được phát triển trên nền tảng di động, Libol Bookworm là công cụ giúp sinh viên dễ dàng truy cập tài nguyên số mọi lúc mọi nơi. Ứng dụng này không chỉ hỗ trợ việc tìm kiếm tài liệu mà còn cho phép người dùng lưu trữ tài liệu và tạo các ghi chú cá nhân. Đây là một công cụ hữu ích cho các nghiên cứu sinh trong việc quản lý thông tin và tài liệu nghiên cứu một cách hiệu quả.

Nội dung thứ ba là giới thiệu chi tiết về các nguồn tài liệu truy cập mở và nguồn tài liệu khoa học công nghệ Nhà trường đã mua quyền truy cập. Đây là những nguồn tài liệu có giá trị đặc biệt cho các nghiên cứu sinh trong quá trình nghiên cứu chuyên sâu.

Nguồn tin truy cập mở: Đây là các cơ sở dữ liệu mở, không yêu cầu bản quyền truy cập, cho phép các nghiên cứu sinh tiếp cận những tài liệu nghiên cứu, báo cáo khoa học và các bài viết trên nhiều lĩnh vực khác nhau mà không bị hạn chế. Các cơ sở dữ liệu như Google Scholar, DOAJ (Directory of Open Access Journals) và CORE... cung cấp hàng triệu bài báo khoa học và tài liệu học thuật từ khắp nơi trên thế giới. Việc sử dụng các nguồn tài liệu truy cập mở giúp nghiên cứu sinh có cái nhìn đa chiều hơn về lĩnh vực nghiên cứu của mình.

Nguồn tin khoa học công nghệ: Bên cạnh các tài liệu truy cập mở, Thư viện Đại học Công nghiệp Hà Nội còn cung cấp truy cập vào các cơ sở dữ liệu khoa học lớn như Springer, Wiley, và ScienceDirect..., nơi chứa đựng hàng triệu bài báo khoa học, sách chuyên khảo và các báo cáo nghiên cứu từ nhiều trường đại học và tổ chức nghiên cứu hàng đầu thế giới. Các nghiên cứu sinh được hướng dẫn cách sử dụng các cơ sở dữ liệu này để tìm kiếm những tài liệu chuyên sâu và cập nhật nhất trong lĩnh vực nghiên cứu của họ.

Nội dung thứ tư: Bên cạnh việc cung cấp tài liệu và các công cụ tìm kiếm, Thư viện Đại học Công nghiệp Hà Nội còn chú trọng đến việc cung cấp các dịch vụ hỗ trợ bạn đọc nhằm đảm bảo quá trình khai thác tài nguyên thư viện diễn ra thuận lợi và hiệu quả.

Dịch vụ tìm tin theo yêu cầu: Đây là dịch vụ đặc biệt hữu ích cho các nghiên cứu sinh, đặc biệt là những người mới bắt đầu tiếp cận với việc nghiên cứu khoa học. Khi gặp khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu, người dùng có thể gửi yêu cầu đến Thư viện, và các cán bộ thư viện sẽ hỗ trợ tìm kiếm các tài liệu phù hợp theo nhu cầu. Dịch vụ này giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả trong quá trình tìm kiếm thông tin.

Kênh ZaloOA: Một trong những điểm mới mẻ và sáng tạo mà Thư viện Đại học Công nghiệp Hà Nội mang đến cho bạn đọc là kênh ZaloOA. Đây là kênh thông tin và hỗ trợ trực tuyến, giúp sinh viên và nghiên cứu sinh dễ dàng liên hệ với thư viện, nhận thông báo, và được hỗ trợ mọi lúc, mọi nơi. ThS. Thịnh nhấn mạnh rằng việc sử dụng kênh ZaloOA không chỉ tạo sự kết nối nhanh chóng giữa bạn đọc và thư viện, mà còn là cách thức giúp thư viện theo sát và hỗ trợ quá trình học tập, nghiên cứu của sinh viên một cách hiệu quả hơn.

Nội dung thứ năm: Một nội dung quan trọng không thể thiếu trong buổi hướng dẫn là việc giới thiệu các công cụ AI hỗ trợ tìm tin và phần mềm quản lý trích dẫn. Đây là những công cụ tiên tiến giúp nghiên cứu sinh quản lý và tổ chức thông tin một cách hiệu quả, đồng thời nâng cao năng lực nghiên cứu. Hiện nay, các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần trở thành những trợ thủ đắc lực cho nghiên cứu sinh trong việc tìm kiếm, phân tích, và đánh giá thông tin. Với khả năng tự động hóa quá trình tìm kiếm và đề xuất tài liệu, AI giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức, đặc biệt là khi phải xử lý khối lượng lớn tài liệu nghiên cứu khoa học, việc làm quen và sử dụng thành thạo những công cụ này sẽ giúp các nghiên cứu sinh nâng cao năng suất nghiên cứu, tiết kiệm thời gian, và tiếp cận được nhiều tài liệu quan trọng.

Trong quá trình nghiên cứu, việc quản lý các tài liệu tham khảo là một nhiệm vụ không hề dễ dàng, đặc biệt khi nghiên cứu sinh phải đối mặt với hàng trăm, thậm chí hàng nghìn nguồn tài liệu khác nhau. Để giải quyết vấn đề này, phần mềm ENDNOTE đã trở thành một công cụ quan trọng, giúp quản lý, tổ chức, và tự động hóa quá trình trích dẫn tài liệu. Tính năng quan trọng khác của ENDNOTE là khả năng tích hợp với các trình soạn thảo văn bản như Microsoft Word. Khi viết bài nghiên cứu, nghiên cứu sinh có thể dễ dàng chèn trích dẫn trực tiếp từ thư viện ENDNOTE vào tài liệu của mình. Điều này không chỉ giúp việc trích dẫn chính xác hơn mà còn giảm thiểu sai sót khi phải tự tay quản lý danh mục trích dẫn. Bên cạnh đó ENDNOTE còn có tính năng chia sẻ tài liệu, cho phép người dùng dễ dàng hợp tác với các nhà nghiên cứu khác thông qua việc chia sẻ thư viện tài liệu tham khảo.

Buổi hướng dẫn khai thác tài nguyên thư viện dành cho lớp tiền nghiên cứu sinh của Trường Ngoại ngữ và Du lịch đã mang lại nhiều giá trị thiết thực và bổ ích cho người tham gia. Những kiến thức và kỹ năng mà ThS. Phan Quang Thịnh chia sẻ không chỉ giúp các nghiên cứu sinh trong tương lai nắm vững các công cụ tìm kiếm và quản lý tài liệu, mà còn trang bị cho họ những phương pháp nghiên cứu khoa học hiệu quả. Buổi hướng dẫn đã kết thúc thành công và để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp cho người tham gia. Các học viên đều bày tỏ sự hài lòng và mong muốn tiếp tục tham gia các buổi hướng dẫn, hội thảo tương tự trong tương lai để không ngừng cập nhật các kiến thức và kỹ năng mới, phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu.